Wat vliegt er in de Kennemerduinen?

Al fietsend of wandelend door het duin, zie je het landschap voor je oog veranderen. Van dennenbos, naar gemengd bos, naar struweel, natte duinvallei en open duin. Een prachtig gevarieerd landschap en daarmee is er ook een uitgebreid vogelpallet aanwezig. Na elk duintje dat je overloopt, kun je weer totaal andere soorten tegenkomen omdat het landschap verandert.  

Nieuwe Vogelinformatieborden in de Vogelkijkhut bij het Vogelmeer
Afgelopen dinsdag, 22 november, hebben we twee nieuwe informatieborden in de Vogelkijkhut bij het Vogelmeer opgehangen. Deze nieuwe borden zijn mogelijk gemaakt door Dagjeindenatuur.nl. Je kunt nu opzoeken welke vogels er in een bepaalde periode van het jaar te zien zijn in het duin. Ook staan er prachtige afbeeldingen op zodat je goed kunt zien hoe een bepaalde vogel eruit ziet. Via een QR-code van Waarnemingen.nl kun je opzoeken welke vogels er kort geleden in de Kennemerduinen zijn waargenomen.   

Foto: Boswachters hangen de vogelborden op in de Vogelkijkhut bij het Vogelmeer. 

Je nest bouwen in het duin
Veel vogels die in het duin broeden, maken een heel eenvoudig ‘nest’ op de grond. Dit komt niet overeen met wat we gewend zijn in de stad, waar vogels in het voorjaar druk zijn met takken slepen. Vaak is het een beetje gras bij elkaar trekken tot een kommetje en eieren leggen! Boomleeuweriken zoeken een mooie pol helm op, nestelen zich er een beetje tussen en daarna vertrouwen ze volledig op hun schudkleuren. 

Broedvogels
Tijdens de laatste inventarisatie (broedvogelkartering) werden er 96 verschillende broedvogels in het Nationaal park vastgesteld. Per 100 hectare werden maar liefst 440 broedparen vogels vastgesteld. Het duin is daarmee een enorm belangrijk gebied voor broedvogels in Nederland!  

Trekvogels
De zee vormt een natuurlijke barrière voor trekvogels, die ze liever niet over gaan. Daarom zie je vooral in het najaar veel vogels over het duin naar het zuiden vliegen en daarbij de kustlijn volgen. Tijdens de trekperiode kunnen er bijzondere soorten op het vogelmeer zitten. Dit kunnen steltlopers zijn die langs de oever op zoek gaan naar iets te eten, zoals steltkluut, krombekstrandloper of bosruiter, of vogels die het meer als tussenstop gebruiken (bijvoorbeeld sterns of grote groepen met zwaluwen en kwikstaarten). Het Vogelmeer staat bekend om de jaarlijks broedende geoorde futen (totaal 410-540 broedparen in Nederland). Ook de aalscholverkolonie springt in het oog. De aalscholvers vissen over het algemeen op zee, maar het komt voor dat je ze in een grote groep ziet duiken, op zoek naar vis in het Vogelmeer.

In de winter zijn de noordelijke soorten te zien zoals grote zaagbek, wilde zwaan en brilduiker. Deze soorten broeden in Scandinavië en Rusland. Afgelopen winters meldde een ijseend zich op het Vogelmeer om te overwinteren. Het is elk jaar een eerstejaars vogel, dus niet elke keer dezelfde die terugkeert. Zomertaling is een soort die als één van de eerste vogelsoorten terugkeert in het voorjaar. Deze vogel gebruikt het Vogelmeer om aan te sterken, maar broedt hier eigenlijk niet (mogelijk één broedpaar in 2021). Zwaluwen en spreeuwen verzamelen in grote groepen en gebruiken het Vogelmeer om te overnachten of te foerageren voor de trek naar het zuiden toe. 

De bessenrijkdom van duindoorns en meidoorns hebben een aantrekkingskracht op lijsters tijdens de vogeltrek in het najaar en de wintermaanden. Merels, zanglijsters, koperwieken en kramsvogels uit het noorden van Europa en Rusland doen zich te goed aan de vele bessen in het duin.

Zo zijn er in elk seizoen weer andere vogelsoorten in het duin waar te nemen! Kijk dus goed om u heen tijdens uw wandeling welke vogelsoorten u kunt herkennen en vergelijk uw eigen waarnemingen met de vogelafbeeldingen in de Vogelkijkhut. 

Foto’s: PWN boswachter Ruud Maaskant
Tekst: PWN boswachters Sven Pekel en Simone de Maat