Winter in de duinen

Ook in de donkere wintermaanden is er in de duingebieden van alles te zien en te beleven. Mossen in alle schakeringen groen en grijs, bijzondere wintergasten en prachtige verstilde natuur. Onze bezoekerscentra blijven ondertussen gewoon open en bieden (onder voorbehoud van nieuwe coronamaatregelen) veel leuke en leerzame activiteiten.

Winter; seizoen van duisternis en kou, van de kachel aan en de gordijnen dicht. Als het buiten guur is denk je misschien niet direct aan een wandeling door de duinen. Maar voor wie daar oog en oor voor heeft, valt er ook in deze periode nog veel moois buiten te ontdekken. De natuur is nu in rust en wacht het voorjaar af. Planten en dieren schakelen terug, ze gaan als het ware op spaarstand. Eenjarige planten sterven af en vaste planten en bomen verliezen hun bladeren of trekken zich terug tot er alleen een rozetje op de grond achterblijft. Een mooi voorbeeld daarvan is de Koningskaars, die met zijn grijsgroene viltige bladeren nu overal in de duinen is te zien. Trekvogels zijn naar het zuiden gegaan want de insecten, hun voedsel, zijn weg. Die verbergen zich ‘s winters onder- of bovengronds, en sommige soorten doen dat zo goed dat het zelfs voor kenners een raadsel is waar ze blijven. De vogels die hier blijven, de vaste bewoners en de wintergasten, leven meest van zaden en planten. Zo zijn er in het infiltratiegebied bij Castricum op het ogenblik populaties van watervogels als wilde zwanen en grote zaagbekken te zien die op hun trek naar het zuiden een tijdelijke winteronderkomen in onze duinen zoeken. De zoogdieren, de grazers en knagers, hebben in de zomer een vetreserve opgebouwd die hen voedt in de magere wintermaanden. Zelfs grote dieren als Schotse hooglanders, wisenten en herten kunnen daardoor overleven zonder bijvoeren.

Afbeelding

Grijze duinen   

Zo kaal als de planten en bomen nu zijn, zo rijk begroeid is de duinbodem. De winter is het seizoen van de mossen die in alle schakeringen groen en grijs de grond bedekken. Soorten als hakig kronkelbladmos en rozetmos zijn te vinden op zandverstuivingen of op de kale plekken onder het struweel langs de paden. In Nederland is het NHD zelfs de enige plek waar het rozetmos voorkomt. Naar men beweert door de samenstelling van het zand. Hier stroomde vroeger het Oerij, een delta waarvan het sediment nog in de bodem is terug te vinden en waar het rozetmosje blijkbaar erg op gesteld is. Deze mossen zijn miniplantjes die bij hogere temperaturen verdrogen maar zich in de kou volzuigen met water en zo al die mooie groentinten veroorzaken. De grijsschakeringen in het landschap zijn te danken aan de korstmossen, vooral het rendiermos dat in grote hoeveelheden in de duinen groeit en het landschap de naam ‘Grijze duinen’ heeft bezorgd. Overigens zijn korstmossen geen plantjes maar een symbiose van een schimmel met een groenwier.

Afbeelding

Bezoekerscentra

Wie na een stevige duinwandeling bij wil komen met koffie en iets lekkers, kan terecht in onze bezoekerscentra die op moment van schrijven nog gewoon open zijn. En bent u er toch, loop dan eens binnen bij een van onze mooie tentoonstellingen. In De Hoep zijn dat ‘Vogeltrek’ waarin trekvogels in het NHD en hun reis naar het zuiden centraal staan, en ‘De kracht van samen’ over PWN en haar taak als drinkwaterbedrijf. In Bezoekerscentrum Kennemerduinen is ‘Spechten op de fiets’ te zien. Een tijdelijke tentoonstelling over biomimicry, de kunst en wetenschap die strategieën uit de natuur bestudeert, als inspiratie gebruikt en navolgt om problemen in onze maatschappij op te lossen.

En voorzichtig bereiden we ons dan toch ook voor op de Kerstvakantie met allerlei leuke, spannende en educatieve activiteiten. Alles is helaas onder voorbehoud van de dan geldende Corona-regels.  Kijk voor alle geplande activiteiten, tijden en verdere informatie op www.pwn.nl/eropuit.