Steenmarter in Noordhollands Duinreservaat

Bastiaan Schuit stond raar te kijken toen hij onlangs de opnamen van de cameraval bekeek. De camera had al regelmatig boommarters vastgelegd, maar op deze beelden was duidelijk een steenmarter te zien. Sinds een jaar versterkt hij de boommarterwerkgroep die deelgebied Egmond met behulp van twee cameravallen onderzoekt. Begin mei legde hij daarmee al mooie beelden vast van een boommarter, maar de ontdekking van een steenmarter was een primeur.

Bastiaan is lid van de Boommarterwerkgroep PWN-NHD in het door PWN beheerde Noordhollands Duinreservaat (NHD) tussen Wijk aan Zee en Schoorl. De werkgroep van 9 vrijwilligers is sinds 2012 actief in het NHD en staat onder leiding van boommarterdeskundige Leo Heemskerk en PWN-boswachter Véronique van Meurs.

Verschillen in uiterlijke kenmerken
Leo Heemskerk: “Het duingebied beslaat ongeveer vijftig territoria van moertjes (boommarterwijfjes). Door de juiste opstelling van de camera zijn we in staat om bij analyse van de opnames de boommarters individueel te herkennen. De tekening van de voorkant is namelijk per individu verschillend.” Met de waarneming van een steenmarter moet de werkgroep nu extra scherp zijn om ook het onderscheid tussen beide martersoorten te maken. “Steenmarters en boommarters verschillen in uiterlijk van elkaar,” legt Heemskerk uit. “De oren van een steenmarter staan meer aan de zijkant en zijn kleiner dan die van de boommarter. De beftekening loopt door op de beide voorpoten, terwijl die van de boommarter in een v-vorm loopt en de vacht onder de buik van de steenmarter is licht wit, terwijl die van de boommarter een donkerder kleur heeft.”

Zeldzaam in Noord-Holland
De Steenmarter is een erg zeldzaam dier in Noord-Holland. Vooral boven het Noordzeekanaal zijn betrouwbare meldingen op één hand te tellen. Wel werd de steenmarter al verwacht. Na een melding op 20 november 2014 in Assendelft bleef het lange tijd stil. Op 7 maart 2017 werd een aangereden steenmarter gemeld uit Heiloo, maar er waren geen foto’s van en het kadaver kon niet meer teruggevonden worden. Een steenmarter die op 18 juli 2018 in de Diepsmeerpolder werd aangereden is wel gefotografeerd. Twee maanden later werd er nog een gevonden, aan het begin van de Afsluitdijk. En ook onder het Noordzeekanaal kwamen de afgelopen jaren meldingen binnen.

Het is aannemelijk dat de steenmarters dezelfde routes afleggen als de boommarters: vanaf het noorden via de Afsluitdijk; vanaf het oosten via de dijk Enkhuizen-Lelystad en vanaf het zuiden via de sluizen, bruggen of spoortunnels over het Noordzeekanaal. DNA-analyse van Noord-Hollandse boommarters heeft namelijk aangetoond dat de dieren afkomstig waren van populaties uit Friesland en van de Veluwe. Bij steenmarters zijn er echter ook waarnemingen bekend van verstekelingen in een auto of caravan. Een bijzonder voorbeeld daarvan is de vondst van een nest met vijf jonge steenmarters in een circuswagen van voormalig circus Toni Boltini in het Westelijk Havengebied van Amsterdam.

Vestiging in het duingebied?
De werkgroep is nu benieuwd of de steenmarter zich ook blijvend zal gaan vestigen in het duingebied en wat dan het effect op de populatie boommarters zal zijn. Heemskerk: “Onder andere omdat beide martersoorten hetzelfde voedsel eten. Steenmarters vestigen zich daarentegen meer in dorpen en (buitenwijken van) steden.”

Meld ons uw waarneming
Mocht u een waarneming doen van een marterachtige, dan verzoeken we u deze te melden op: boommarter@outlook.com. Alle meldingen worden meegenomen in ons jaarverslag. Dank daarvoor!